7.2 Bezorgdheid over de eigen veiligheid door de nabijheid van verstoringsbronnen

Aan de tenminste in lichte mate gehinderde respondenten (score 3 of hoger op een schaal van 0 tot 10) is gevraagd hoe bezorgd of onbezorgd men is over de eigen veiligheid bij de woning door de nabijheid van diverse verstoringsbronnen. Op dezelfde manier als hierboven is gedaan, wordt er onderscheid gemaakt tussen 'niet of nauwelijks bezorgd', 'matig bezorgd' en 'erg bezorgd'.

Het is niet in alle gevallen even duidelijk waarover men precies bezorgd is. In geval van bijvoorbeeld vliegtuigen is het plausibel dat men angst ondervindt voor een grote calamiteit, maar evengoed kan men bang zijn voor het neerstorten van kleine vliegtuigonderdelen of kunnen er associaties optreden met oorlog. Wat betreft wegverkeer speelt de angst voor betrokkenheid bij verkeersongevallen als verkeersdeelnemer waarschijnlijk een grote rol. Het is echter ook denkbaar dat ook de beleving van 'sociale onveiligheid' meespreekt in het antwoord, bijvoorbeeld de bedreiging die men kan ondervinden van een groepje bromfietsers op een 'hangplek' in de buurt.
De bezorgdheid om de nabijheid van bijvoorbeeld discotheken of andere horecagelegenheden kan een uiting zijn van angst naar aanleiding van recente gebeurtenissen die wel worden geschaard onder de benaming 'zinloos geweld'.

Over het algemeen is minstens 60% van de gehinderden niet of nauwelijks bezorgd over de eigen veiligheid door de nabijheid van geluidbronnen bij de woning (zie figuur 5.3). Er zijn drie uitzonderingen hierop: de nabijheid van helikopters en sport/zaken/recreatievliegtuigjes en van de metro geven bij de ruime meerderheid van de gehinderden reden tot (erge) bezorgdheid. Onduidelijk is waarom precies deze drie bronnen dit beeld opleveren.
Bij vrijwel elke bron is sprake van enkele procenten van de gehinderden met 'ernstige bezorgdheid'. Bij 2% van de gehinderden kan worden gesproken over een vrijwel 'structurele' bezorgdheid, die zich uit in een bezorgdheidsscore van 6 of hoger (op de schaal van 0-10) voor minstens de helft van de items (in totaal 55 stuks).


F iguur 5.3. Mate van (on)bezorgdheid over de nabijheid van diverse geluidbronnen

Bezorgdheid over de eigen veiligheid door geuren

Geuren van vliegtuigen en wegverkeer leiden bij bijna 60% resp. 50% van de gehinderden tot (matige tot erge) bezorgdheid over de eigen veiligheid (zie figuur 5.4). Door geuroverlast van vliegverkeer is 37% van de gehinderden erg bezorgd, door geuren van wegverkeer 29%. Ook geuren van diesellocomotieven, schepen en fabrieken en bedrijven maken circa driekwart van de gehinderden (erg) bezorgd over hun veiligheid. De gehinderden zijn relatief onbezorgd bij geuren van waterzuiveringsinstallaties, riolering, (huisdieren van) buren en restaurants/snackbars.


Figuur 5.4 Mate van (on)bezorgdheid over de nabijheid van diverse geur- en trillingsbronnen

Bezorgdheid om de eigen veiligheid door trillingen
Over het algemeen maakt men zich weinig bezorgd om de eigen veiligheid bij de waarneming van trillingen (zie ook figuur 5.4). Ongeveer één op de tien personen die trillingen van vliegtuigen, van natuurlijke bodembewegingen of van onbekende herkomst waarnemen, is erg bezorgd. De ruime meerderheid van de gehinderden (71-88%) is nauwelijks bezorgd bij trillingen door wegverkeer, bedrijven, treinen, tram/metro, schepen of andere menselijke activiteiten.

Samenhang tussen bezorgdheid en hinder
In vrijwel alle gevallen van bronnen van verstoringen door geluid, geur of trillingen, is sprake van een (hoge) correlatie tussen hinder van en bezorgdheid om de nabijheid van de specifieke bron of brongroep (zie tabel 5.1).

De hoogste correlaties tussen bezorgdheid en geluidhinder zijn gevonden bij passagiers- en vrachtvliegtuigen (0,64) en snorfietsen (0,50).

De correlaties tussen bezorgdheid en geurhinder liggen over het algemeen hoger: vliegtuigen (0,62) en wegverkeer (0,60). Voor trillingen zijn de hoogste correlaties tussen hinder en bezorgdheid gevonden voor wegverkeer (0,60), onbekende bronnen (0,59), vliegtuigen (0,57) en treinen (0,50).

Opmerkelijk is dat kennelijk niet slechts bezorgdheid optreedt door de 'activiteit' wegverkeer, railverkeer, etcetera, maar dat toch ook het type verstoring (geluid, geur of trillingen) van invloed is.

Overigens is het niet mogelijk in termen van causaliteit te praten over de relatie tussen hinder en bezorgdheid. Onduidelijk is immers of de ervaren hinder leidt tot bezorgdheid of dat omgekeerd een sterke bezorgdheid over een bepaalde situatie leidt tot hinder.

Tabel 5.1 Samenhang tussen hinder en bezorgdheid om de eigen veiligheid door de nabijheid van:

Correlaties (range) Geluid Geur Trillingen
Wegverkeer

Railverkeer

Luchtvaart

(Industriële) bedrijvigheid

Recreatieve activiteiten

Agrarische bronnen

Onbekende bronnen

0,43 - 0,50

0,33 - 0,46

0,42 - 0,64

0,27 - 0,49

0,30 - 0,56

0,39*

-

0,60

0,61

0,62

0,44

0,41**

0,34

-

0,60

0,39 - 0,50

0,57

0,46

-

-

0,59

* landbouwtrekkers, ** restaurants en snackbars

Samenhang tussen bezorgdheid en slaapverstoring
Evenals hierboven beschreven voor de samenhang met hinder, geldt dat de samenhang tussen bezorgdheid en slaapverstoring voor vrijwel alle bronnen in een significante correlatie kan worden uitgedrukt (zie tabel 5.2). De correlatiecoëfficiënten liggen in grote lijn (veel) lager dan in de relatie met hinder.
Er is een uitzondering op deze regel. Er zijn beduidend hogere correlaties gevonden voor de slaapverstoring en bezorgdheid door de volgende bronnen: militaire vliegtuigen (0,74 vergeleken met 0,46), trillingen van andere menselijke activiteiten (0,55 vergeleken met 0,42), geur van restaurants en snackbars (0,58 vergeleken met 0,41), geur van huisdieren van buren (0,48 vergeleken met 0,39) en geur van riolering (0,38 vergeleken met 0,28).

Geen correlatie is er gevonden voor race- en crosscircuits.

Tabel 5.2 Samenhang tussen slaapverstoring en bezorgdheid om de eigen veiligheid door de nabijheid van:

Correlaties (range) Geluid Geur Trillingen
Wegverkeer

Railverkeer

Vliegverkeer

Scheepvaart

(Industriële) bedrijvigheid

Recreatieve activiteiten

Agrarische bronnen

Onbekende bronnen (trillingen)

0,20 - 0,41

0,24 - 0,50

0,37 - 0,54***

0,16

0,27 - 0,41

0,28 - 0,45***

0,32*

-

0,33

0,51

0,44

0,57

0,30

0,58**

0,33

-

0,43

0,32 - 0,44

0,51

0,45

0,44

-

-

0,55

* landbouwtrekkers, ** restaurants en snackbars, *** exclusief in de tekst genoemde uitzonderingen